Cumhuriyet Türkiye’sinde Sağlık ve Vatandaşlık: Sağlık Hizmetlerinin Sosyalizasyonunun Tarihsel Bir Analizi

Yazar: 
Asena Günal
Program Bilgisi: 
Boğaziçi Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü
Mezuniyet Yılı: 
2007
Tez Danışmanı: 
Ayşe Buğra
Özet: 
Cumhuriyet Türkiye’sinde Sağlık ve Vatandaşlık: Sağlık Hizmetlerinin Sosyalizasyonunun Tarihsel Bir Analizi
Açıklama: 

Bu tezde, 1961 yılında başlatılan sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesine odaklanılarak Türkiye sağlık sistemine dair bir değerlendirme sunulmaktadır. Tarihsel analiz, sosyal politika ve vatandaşlıkla ilgili soruları refah rejimi tipolojileri ve sağlık sistemleri bağlamında ele alan bir kuramsal çerçeveye dayanmaktadır. Tezde ayrıca Türkiye'de sınıf ve devletin analizine yönelik kuramsal değerlendirmelerden de yararlanılmıştır.
Türkiye'deki parçalı sağlık sistemi, sağlık hizmetlerinden yararlanma ve vatandaşlık bağlamında bir hiyerarşi yaratmıştır. Devlet, farklı sosyal güvenlik sistemleri aracılığıyla vatandaşlarıyla farklı ilişkiler kurmuş, onları devlete olan yakınlıklarına ve istihdam konumlarına göre ayırmıştır. Bu eşitsiz sistem içerisindeki sorunlar ve sistemi değiştirme yönünde son dönemde atılan adımlar bu tezin hareket noktasını oluşturmaktadır. Tezde, 27 Mayıs darbesinden sonra, 1961'de başlatılan sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesi projesi üzerine odaklanılmaktadır; ama Cumhuriyet dönemi boyunca Türkiye'de izlenen sağlık politikalarına dair kapsamlı bir tablo sunularak, sağlık sektöründeki reformla ilgili son tartışmaların daha iyi kavranmasını sağlayacak tarihsel bir arka plan da çıkarılmaktadır.
Sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesi aracılığıyla, maddî durum, istihdam konumu, bölge, etnisite ya da kır/kent ayrımı olmaksızın herkese, gerek koruyucu gerekse tedavi edici sağlık hizmetleri sunulacaktı. Ne var ki, sosyalleştirme projesiyle aynı anda gelişen, formel sektördeki vatandaşlara sağlık hizmeti sunan eşitsiz korporatist sistem yüzünden sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesi Türkiye'nin genel sağlık sistemi olarak yerleşemedi.